درمان بیماری های چشمی
درمان پیرچشمی با کاشت لنز هوشمند تری فوکال
پیرچشمی معمولاً بعد از چهل سالگی در کلیه افراد به وجود میآید و تا سن 65 سالگی به تدریج بر شدت آن افزوده می گردد. این عارضه به دلیل کاهش قابلیت انعطاف عدسی چشم است. بدین ترتیب شخص در انجام تمام کارهایی که در فاصله 35 تا 40 سانتیمتری انجام می دهد (مطالعه، کار با موبایل، گرفتن ناخن ها و ...) دچار مشکل گردیده، برای برطرف کردن این مشکل به عینک پیرچشمی نیاز پیدا می کند.
راه های مختلفی برای درمان پیرچشمی وجود دارد، از جمله استفاده از عینک، لنز چشمی، لیزر و کاشت لنز داخل چشم. کاشت لنز هوشمند تریفوکال یک روش نوین و پیشرفته برای درمان پیرچشمی است. با کاشت این لنز در چشم، شخص می تواند کلیه فواصل از جمله دور، متوسط و نزدیک را بدون نیاز به هیچ وسیله کمکی مثل عینک ببیند. علاوه بر این، شخص تا پایان عمر ریسک ابتلا به آب مروارید (کاتاراکت) را نخواهد داشت.
این جراحی با تکنولوژی بسیار پیشرفته و نوینی توسط لیزر با محاسبات بسیار دقیق کامپیوتری و اولتراسونوگرافیک به صورت سرپایی انجام می گیرد. کل پروسه عمل حداکثر دو تا سه ساعت می باشد.
بیماری آب سیاه چشم یا گلوکوم و روش درمان آن
بیماری گلوکوم یا آب سیاه چشم چیست؟
چشم ما به عنوان یک فضای بسته تقریباً به اندازه یک توپ پینگ پونگ می باشد و برای اینکه شکل خود را حفظ کند از یک طرف به طور مداوم مایع زلالیه داخل چشم ترشح می شود و از طرف دیگر این مایع از راه های خروجی بسیار مخصوصی از چشم خارج می شود. اگر به هر دلیلی راه های خروج مایع زلالیه تنگ شود این امر باعث افزایش مایع زلالیه در چشم و نهایتاً بالا رفتن فشار داخل چشمی خواهد شد و این افزایش به علت فشار زیادی که بر روی عروق تغذیه کننده چشم وارد می آورد باعث می شود که رشته های عصب بینایی به تدریج از بین برود و هر چه از شروع بیماری سپری شود روند مرگ و میر سلول های عصب چشم نیز بیشتر شده و به همان مقدار هم شخص دید محیطی خود را از دست می دهد.
آب سیاه یا گلوکوم بیماری خطرناکی است و اگر به موقع تشخیص و درمان نشود نهایتاً به کوری مطلق منجر می گردد. علت خطرناک بودن این بیماری در این نکته نهفته است که تا سال های متمادی بعد از شروع بیماری هیچ نوع علائمی نشان نمی دهد و شخص مبتلا متوجه بیماری خود نیست. در ثانی بعد از تشخیص هم آن مقدار دیدی که از دست داده شده است به هیچ وجه قابل بر گشت نیست.
روش های درمان آب سیاه چشم یا گلوکوم:
خوشبختانه این بیماری بعد از تشخیص کاملاً قابل درمان می باشد. لذا توصیه می شود همه افراد بعد از چهل سالگی خصوصاً از نظر بیماری گلوکوم معاینات و کنترل های دوره ای را به دقت انجام دهند.
این بیماری با قطره های چشمی کاهش دهنده مایع زلالیه قابل درمان است. البته این قطره ها بعد از شروع باید تا آخر عمر استفاده گردد.
یکی دیگر از راه های درمانی استفاده از لیزر های مخصوص می باشد که در اصطلاح پزشکی این نوع درمان را SLT می نامند.
نهایتاً در صورتی که با درمان های فوق نتوانیم فشار چشم را کنترل کنیم ناچاراً باید از درمان های جراحی استفاده کرد.
ترابکولکتومی و کاشت شانت آب سیاه (مانند Ahmad valve) از جمله عمل های درمانی آب سیاه می باشند.
کلیه درمان های مذکور در بالا در این کلینیک انجام پذیر می باشند.
بیماری آب مروارید یا کاتاراکت و درمان آن
همه ما به طور مادرزادی درون چشممان یک عدسی بسیار شفاف و قوی برای عمل دید داریم. به هر علتی که این عدسی شفافیت خود را از دست داده و کدر شود تبدیل به آب مروارید می شود. بیشترین علت به وجود آمدن آب مروارید افزایش سن می باشد و این امر معمولاً در سنین 50 سال به بالا اتفاق می افتد. و با افزایش سن بر شدت آن افزوده می گردد. البته عوامل دیگری هم مانند دیابت، ضربه به چشم، برخی داروها و بعضی از بیماری های سیستمیک بدن نیز باعث بروز آب مروارید می شوند. گاهی به طور مادرزادی نیز چشم مبتلا به آب مروارید است و باید بلافاصله تحت عمل جراحی قرار گیرد. آب مروارید هیچ نوع درمان دارویی و طبی نداشته و تنها روش درمانی آن با جراحی میسر می باشد و آن عبارت است از خارج کردن آب مروارید از چشم و جایگزینی و کاشت لنز داخل چشمی
(IOL implantation).
درمان انسداد مجاری اشکی و آبریزش چشم
در حالت طبیعی اشک چشم توسط غدد مترشحه متنوعی که در سفیدی چشم ها و نیز پلک های بالا و پایین قرار دارند ترشح شده و سطحی شفاف، صاف، مرطوب و لغزنده در سطح قرنیه به وجود می آورند. ترشح اشک به طور مداوم و یکنواختی ادامه داشته و این اشک بعد از اتمام مأموریت خود از مجاری اشکی بسیار ظریفی که در گوشه های پلک بالا و پایین قرار دارند وارد کیسه اشکی و از آنجا نیز به حفره داخل بینی جریان پیدا می کنند. اگر به علتی مانند عفونت و یا تراما و غیره مجاری اشکی بسته شوند دیگر قادر به تخلیه اشک ترشح شده در چشم نخواهند بود و این اشک لاجرم به صورت و گونه فرد جریان پیدا خواهد کرد. این امر علاو ه بر اختلال در سیستم بینایی چشم باعث مشکلات دیگری از قبیل عفونت های چشمی و پایین آمدن کیفیت زندگی فرد مبتلا خواهد بود.
برای درمان این عارضه تا این اواخر از روش های جراحی باز که شانس موفقیتش هم پایین می باشد استفاده می گردید. در حال حاضر این عمل توسط لیزر مولتی دیود و با بی حسی موضعی و به طور سرپایی و نیز با درصد موفقیت بسیار بالایی انجام پذیر می باشد. این نوع عمل لیزری در کلینیک ما نیز موجود بوده و بیماران بسیاری از این طریق تحت معالجه قرار می گیرند.
درمان عیوب انکساری چشم
عیوب انکساری به مشکلات بینایی ناشی از ناتوانی چشم در تمرکز نور به صورت صحیح بر روی شبکیه گفته می شود. عیوب انکساری شامل نزدیک بینی (میوپی)، دوربینی( هیپرمتروپی)، آستیگماتیسم و پیرچشمی(پرسبیوپی) است. راه های مختلفی برای رفع عیوب انکساری وجود دارد، از جمله:
-
اصلاح دوربینی، نزدیک بینی و آستیگماتیسم با لیزر:
در این روش با استفاده از لیزر اگسایمر شکل قرنیه چشم تغییر می یابد تا نور را به طور صحیح متمرکز کند. این شیوه درمانی شامل لیزیک، پی آر کی، ترنس پی آر کی، فمتو لیزیک و فمتو اسمایل می باشد که با توجه به نوع و میزان ضعیفی چشم و نیز نظر پزشك متخصص انتخاب مي شوند.
-
درمان چشمانی که مناسب عمل لیزیک نیستند:
در مواردی که قرنیه فرد ضخامت لازم برای انجام عمل لیزیک را نداشته باشد و یا شماره چشم آنقدر بالا باشد که نتوان با یکی از روش های معمول لیزری شماره چشم را تصحيح کرد، از لنزهای دائمی استفاده میشود. در این روش با استفاده از یک لنز مصنوعی ویژه، عدسی چشم جایگزین یا تقویت می شود.
بطور کلی این گونه لنزها به دو دسته کلی جلو مردمکی و پشت مردمکی تقسیم بندی میشوند.
سر دسته لنزهای جلو مردمکی:
که در اتاقک قدامی چشم و از طریق دسته های لنز به عنبیه چشم متصل میشوند لنزهایی است به نام آرتیفلکس (artiflex) ویا وریفلکس (veriflex)
سر دسته لنزهای پشت مردمکی:
لنزهایی هستند به نام ICL که در اتاقک پشتی چشم یعنی فضای بین عنبیه و عدسی چشم فرد قرار می گیرند.
هر دوی این لنزها قدرت تصحیح آستیگمات را علاوه بر ضعیفی (میوپی یا هیپروپی) دارا می باشند. عمل جا گذاری لنز توسط شکاف کوچکی که برروی قرنیه داده می شود و با استفاده از ابزار و تجهیزاتی ویژه و توسط متخصصین با تجربه در این مرکز با موفقیت قابل انجام می باشد.
درمان لوچی چشم (استرابیسم) و تنبلی چشم
تنبلی چشم یکی از بیماری های شایع و بسیار مهم دوران نوزادی و کودکی است. اگر چشمی هیچ نوع بیماری خاص و ارگانیکی ندارد در عین حال دید کافی نیز ندارد این عارضه تنبلی چشم است. نوزادان در بدو تولد بینایی خیلی کمی دارند و به تدریج که چشم از بیرون نور دریافت می‌کند سلول‌هایی که در شبکیه مسؤول دید هستند به واسطه این نور تحریک شده، به تدریج رشد می کنند و عمل دیدن را یاد می گیرند. بنابراین چنانچه به هر علتی تمرکز نور روی شبکیه به درستی انجام نشود چشم تنبل می‌ماند.
تنبلی چشم علل مختلفی دارد از جمله افتادگی پلک ، کدورت‌های قرنیه ، آب مروارید ،آب سیاه مادرزادی و لوچی چشم که بسیاری از آنها با چشم غیر مسلح و در ظاهر نیز قابل تشخیص هستند. یکی از مهمترین عواملی که باعث تنبلی چشم می شود و در ظاهر نیز قابل تشخیص نمی باشد عیوب انکساری چشم است یعنی همان ضعیفی چشم که موجب استفاده از عینک می شود.
استرابیسم و یا لوچی چشم :
در حالت طبیعی محور بینایی هر دو چشم با هم هماهنگ بوده و هر دو چشم به طور همزمان به نقطه مشترکی نگاه می‌کنند این امر باعث میشود که دو تصویر متفاوت از دو چشم ما به مراکز بینایی در مغزمان ارسال گردد مغز این دو تصویر را با هم ترکیب کرده و تصویری سه بعدی به وجود می‌آورد و این امر نیز باعث دید عمق میگردد و ما می‌توانیم فواصل اشیا را یعنی دوری و نزدیکی آنها را نسبت به چشممان و خودمان بسنجیم بنابراین اگر دو چشم با یکدیگر هم محور نباشند و یکی از چشم‌ها به یکی از جهات چهارگانه بالا، پایین، چپ یا راست منحرف گردد به این حالت استرابیسم و یا لوچی چشم گفته میشود در این حالت مخصوصا در کودکان، مغز تصویری را که از چشمِ منحرف و یا لوچ مخابره میگردد نادیده میگیرد و این امر نیز باعث عدم رشد طبیعی دید چشم و نهایتاً تنبلی میگردد.
استرابیسم در بزرگسالان باعث دو بینی میگردد که حالتی بسیار ناراحت کننده بوده و باید بطور اورژانسی تحت بررسی و درمان قرار بگیرد.
قوز قرنیه و روش های درمان
قرنیه چشم در حالت طبیعی به شکل شیشه یک ساعت مچی و به طرف بیرون چشم اندکی برجسته است و در قسمت جلو قسمت رنگی چشم ما یعنی عنبیه قرار دارد. اگر ما بدون پلک زدن، انگشت خود را به چشممان تماس بدهیم، مستقیماً به قرنیه چشم برخورد می کنیم. قوس قرنیه از بدو تولد تا پایان عمر تقریباً بدون هیچگونه تغییری ثابت می ماند. در بیماری قوز قرنیه، قوس قرنیه در سنین آغازین بلوغ شروع به افزایش کرده و این افزایش به طور پیش رونده ای تا سنین 35 الی 40 سالگی ادامه پیدا می کند، به طوریکه برجستگی قرنیه که در حالت طبیعی به عنوان بخشی از یک کره منظم محسوب می شود به تدریج با افزایش قوس برجسته تر شده و شکل مخروط به خود می گیرد. با پیشرفت بیماری و مخروطی شدن قرنیه، آستیگمات های غیر منظم و غیر قابل اصلاح با عینک به وجود آمده و باعث افت شدید دید چشم مبتلا می گردد. این بیماران معمولاً در عرض یک سال بارها و بارها عینک خود را تعویض می کنند ولی هیچگاه بهبود بینایی حاصل نمی گردد. با افزایش شکل مخروطی قرنیه، مرکز قرنیه به تدریج نازک تر شده و حتی گاهی از نازک ترین قسمت، قرنیه چشم سوراخ می شود و شخص به طور کلی دید خود را از دست می دهد. در این بیماری بیشتر از درمان، راه های متوقف کردن روند افزایش بیماری مطرح است. مهمترین راه متوقف ساختن بیماری در حال حاضر عمل کراس لینک می باشد؛ در این عمل به همراهی ریبوفلاوین که بر روی قرنیه تطبیق و باعث نفوذ در لابه لای بافت قرنیه می گردد طیف مخصوصی از اشعه ماوراء بنفش به روی قرنیه تابانده شده و این امر باعث افزایش استحکام رشته های کلاژن موجود در بافت قرنیه گردیده و بدین ترتیب از تغییر شکل دادن قرنیه جلوگیری می شود. در مرکز ما این عمل با موفقیت قابل انجام بوده و تا کنون به بیماران زیادی ارائه گردیده است.
پیوند قرنیه
پیوند قرنيه به عملی اطلاق میشود که در آن یک، چند یا تمامی لایه های قرنیه تعویض می گردد. قرنیه دارای پنج لایه می باشد که در بیماری های مختلف ممکن است از یک تا چند لایه آن درگیر شده و باعث کاهش بینایی یا حتی کوری شود. بسته به نوع بیماری های درگیر کننده قرنیه نوع عمل پیوند قرنیه نیز متفاوت می باشد. بیماری هایی که منجر به پیوند قرنیه می شود شامل قوز قرنیه پیشرفته، کدورت های ارثی و توارثی قرنیه، کدورت های ایجاد شده در اثر عفونت های مختلف روی قرنیه، مشکلات ایجاد شده بر اثر افزایش سن در لایه داخلی(اندوتلیوم) قرنیه و در نتیجه کدورت و ورم قرنیه ،ورم قرنیه در اثر عمل یا عمل های قبلی و در نهایت کدورت های به جا مانده در اثر پارگی قبلی قرنیه می باشد.
کدورت قرنيه چیست؟
قرنیه لایه شفاف جلوی چشم را گویند که قسمت مهمی از دستگاه اُپتیکی و بینایی چشم را تشکیل می دهد. وجود هر گونه لکه بر روی قرنیه از شفافیت آن کاسته مانع رسیدن نور به درجات مختلف به شبکیه می شود و همین امر باعث کاهش بینایی می گردد که برای درمان این مشکل در بعضی موارد مجبور به پیوند قرنیه می شویم.
کراتوکونوس چیست؟
با تغییر انحناء بافت قرنیه در اثر عوامل مختلف از جمله ارث و ژنتیک، فرد دچار نوعی آستیگمات غیر منظم می شود که ممکن است در درجات بالا با عینک تصحيح نشود و فرد مجبور به استفاده از لنز سخت ویا عمل گذاشتن اشعه (CCL) شود. در مواردی که دید فرد با لنز سخت بهبود نیابد یا عوارض استفاده از لنز سخت ایجاد گردد برای بهبود دید عمل پیوند قرنیه ضروری می گردد.
در موارد فوق همانطور که پیشتر گفتیم بسته به نوع ضايعه نوع پیوند نیز متفاوت میباشد .در اینجا لازم است به طور مختصر به ذکر انواع پیوند قرنيه بپردازیم.
پیوند قرنيه یا کراتوپلاستی شامل پیوند نفوذی یا تمام لایه قرنیه(PKP)، پیوند لایه ای(DLK) و پیوند لایه اندوتلیوم یا اصطلاحاً دزک(DSAEK) می باشد. بعنوان مثال برای قوز قرنيه یا کراتوکونوس از پیوند لایه ای DLK استفاده می کنیم. بدليل اینکه لایه های جلویی قرنیه در کراتوکونوس دچار مشکل شده و نیازی به تعويض لایه داخل آن نیست و بدین ترتيب شانس پس زدن پیوند هم کمتر می باشد. همانطور که مطلع هستید مثل هر جای دیگر در بدن، قرنیه نیز از بدن فرد اهداء کننده عضو گرفته می شود اما بر خلاف سایر اعضاء بدن بدليل اینکه قرنيه سالم فاقد هر گونه عروق خونی می باشد شانس پس زدن آن از هر عضو دیگری در بدن کمتر است و در پیوند لایه ای هم نزدیک به صفر است.